کشسانی یا الاستیسیته چیست؟

پی بام 10 تیر 1398
کشسانی یا الاستیسیته چیست؟
کِشسانی یا الاستیسیته Elasticity خاصیت ارتجاعی و تغییر شکل بازگشت‌پذیر محیط و مواد است.خاصیت کشسانی محیط باعث می‌شود که هر جزئی از محیط که از وضعیت تعادلش جابجا شده باشد، نیروهای بازگرداننده ایجاد شوند.

نام این خاصیت، از واژه یونانی الاستوس elastós به معنای ماده قابل کشش گرفته شده است. الاستیسیته، با عناوین دیگری نظیر خاصیت کشسانی، ارتجاعی یا کشایندی نیز شناخته می‌شود.

اگر به یک جسم جامد به اندازه کافی نیرو وارد شود، مقداری تغییر شکل در آن رخ خواهد داد. در صورت الاستیک یا کشسان بودن ماده، شکل و اندازه جسم پس از حذف نیرو به حالت اولیه خود بازمی‌گردد. دلایل فیزیکی رفتار الاستیک در مواد مختلف تقریباً متفاوت است. هنگام اعمال نیرو بر روی فلزات، اندازه و شکل ماده از طریق شبکه اتمی آن‌ها تغییر می‌کند افزایش سطح انرژی. با حذف نیرو، شبکه به سطح انرژی پایین‌تر بازمی‌گردد. برای مواد لاستیکی و دیگر پلیمرها، کشش زنجیره‌های پلیمری در هنگام اعمال نیرو باعث ایجاد خاصیت الاستیسیته می‌شود.

مواد مختلف بر اساس نمودار تنش - کرنشی که بر اثر بارگذاری دوره‌ای دارند به انواع مختلفی تقسیم بندی می‌شوند. از جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

الاستیک خطی، الاستیک غیرخطی، پلاستیک، ویسکوالاستیک، ویسکوپلاستیک، الاستیک با رفتار پلاستیک ایده‌آل (elastic-perfectly plastic behavior)، الاستیک سخت شونده بر اثر کرنش(elastic-strain hardening behavior)، الاستیک صلب با رفتار پلاستیک ایده‌آل(rigid elastic-perfectly plastic behavior)، الاستیک صلب سخت شونده بر اثر کرنش(rigid elastic-strain hardening behavior).